اهمیت بیماری

زنگ زرد یا زنگ نواری گندم ناشی از قارچ Puccinia striiformis f.sp. mitici در بسیاری از مناطق جهان یکی از مهم ترین بیماری های گندم به شمار می رود. این بیماری به دلیل پراکنش گسترده پتانسیل مهاجرت و پراکنش در مسیرهای طولانی نوترکیبی ژنتیکی و ظهور نژادهای جدید قارچ عامل بیماری و قدرت سازگاری با شرایط آب و هوایی مختلف تهدیدی جدی برای امنیت غذایی بوده و در صورت عدم کنترل آن میتواند منجر به اپیدمیهای گسترده و کاهش شدید کمیت و کیفیت محصول گردد. میزان خسارت ناشی از این بیماری بسته به حساسیت رقم زمان شروع آلودگی اولیه و شدت بیماری می تواند بین ۱۰ تا ۷۰ درصد متغیر باشد. این خسارت در اثر رشد قارچ عامل بیماری در برگ و سایر اندام های سبز کاهش سطح سبز گیاه و تخلیه کربوهیدراتها از گیاه روی میدهد. آلودگیهای شدید گیاه به بیماری منجر به رشد ضعیف ریشه کاهش ارتفاع گیاه کاهش اندازه و تعداد سنبله های گل دهنده و حساسیت گیاه به تنش ها می شود.

مناطق انتشار

زنگ زرد که برای اولین بار در سال ۱۳۲۶ توسط اسفندیاری از ایران گزارش شده است در حال حاضر یکی از مهم ترین بیماریهای گندم در ایران است که تقریباً در تمام مناطق کشور وجود داشته و به ویژه در سالهای اپیدمی در صورت عدم مدیریت به موقع میتواند خسارت سنگینی به این محصول وارد کند استانهای خوزستان، ایلام، فارس لرستان کرمانشاه مرکزی همدان کردستان آذربایجان غربی آذربایجان شرقی اردبیل مازندران، گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی بیش از سایر مناطق کشور در معرض خطر این بیماری قرار دارند. این بیماری معمولاً از جنوب غرب کشور یعنی استانهای خوزستان و ایلام شروع شده و به تدریج به سایر مناطق کشور توسعه می یابد. این بیماری با مساعد شدن شرایط آب و هوایی برای توسعه آن هر چند سال یک بار به صورت اپیدمی در می آید. فارج عامل بیماری زنگ زرد همانند قارچ های عامل سایر زنگهای گندم قادر است از طریق تولید مثل جنسی یا روشهای دیگر به طور مداوم تولید نژادهای جدید نماید. به علت احتمال شکسته شدن مقاومت ارقام گندم توسط این نژادها، این موضوع از نظر مدیریت محصول و اصلاح گندم اهمیت بسیار زیادی دارد.