خسارت سرما

در گیاهان زراعی شدت خسارت یخبندان با سرمای زیر صفر درجه در گیاهان زراعی به فاکتورهای متفاوتی مانند مرحله رشد گیاه یا میزان رسیدگی محصول میزان کاهش دما و طول زمانی که گیاه در معرض این خطر قرار گرفته وابستگی دارد. مقاومت در برابر خسارت یخبندان یکی از ویژگیهای گیاهان زراعی زمستانه در ماههای سرد زمستان میباشد. با افزایش دما این مقاومت را از دست داده و با خروج از مرحله زمستان گذرانی شروع به رشد مینماید با پیشرفت مراحل رشد گیاه میزان آسیب پذیری گیاه افزایش مییابد و بسته به شدت خسارت یخبندان و مراحل مختلف رشد گیاه تأثیر آن بر عملکرد محصول متفاوت میباشد. علایم و نشانه های خسارت سرما میتواند در اغلب مراحل مهم رشد گیاهان زراعی زمستانه مشاهده شود. تواتر شبهای بسیار سرد پس از روزهای گرم منجر به ایجاد یک نوار رنگی زرد تا سفید یا ارغوانی بر روی برگهای جوان و نوظهور می گردد. به مرور که گیاه با شرایط سرما خو میگیرد علایم سرمازدگی کاهش مییابد بعد از اینکه گیاه در اثر کاهش دما در پاییز به سرما عادت نمود قادر است در برابر ماههای خیلی سرد نیز با حداقل اثرات زیان بار پایدار بماند. سطح آب بالا میباشد احتمال ماندایی شدن خاک زیاد است در این حالت خارج کردن حالت ماندایی اولین اولویت برای جلوگیری از سرمازدگی و عملیات پس از آن میباشد به طوری که پس از بروز عارضه سرمازدگی اگر جاهایی دچار ماندایی شدن خاک باشد آن مزرعه خسارت بیشتری خاوهد دید چرا که خاک زودتر از آب گرم می شود و می تواند در بازتوانی گیاه پس از بروز سرمازدگی موثر تر باشد.

در این شرایط سرما سریع تر در منطقه ریشه گیاه نفوذ نموده و آن را تحت تأثیر قرار خواهد داد. همچنین خسارت سرما در مناطق شیبدار و مرتفع و شیبهای رو به شمال شدیدتر میباشد. در مجموع میتوان گفت دماهای پایین میتواند به بخشهای مختلف گیاه اعم از برگها گره ها و ساقه ها صدمه وارد نماید. در ابتدای خسارت سرمازدگی برگها تیره رنگ میشوند و به نظر میرسد که در اثر جذب آب خیس شده اند. هر چند حتی گیاهان مقاوم شده در برابر سرما نیز هنگامی که دمای خاک به حدود 12 برسد دچار خسارت خواهد شد. درجه حرارت بسیار پایین منجر به مرگ زمستانه در گیاه میگردد در خاکهای خشک نسبت به خاکهای مرطوب بیشتر در برابر خسارت سرما آسیب میبیند البته در شمال کشور به خصوص در گلستان و مازندران که بارندگی ها زیاد و ساقه های خسارت دیده نیز ممکن است ابتدا رنگ پریده خیس و نرم شده و در نهایت خشن و تیره شوند. این نواحی خمیده و در هم پیچیده شده و موجب واژگونی ساقه میگردند. اگر ساقه در اثر سرمازدگی کاملاً واژگون نگردد و فقط از ناحیه گره های ساقه خمیده شود میتواند بعد از گذر از سرما مجدداً رشد نموده و ایستادگی خود را بازیابد.