مقدمه

گندم با تأمین ۳۷ درصد از کالری و ۳۵ درصد پروتئین مورد نیاز افراد جامعه به عنوان غذای اصلی مردم کشورمان نقش مهمی در امنیت غذایی کشور دارد تغییرات اقلیمی چه به صورت کوتاه مدت و یا بلند مدت فعالیت های کشاورزی و امنیت غذایی را تحت تأثیر قرار میدهد اثر تغییرات اقلیمی بر تولید مواد غذایی به شکلهای مختلف از جمله تأثیر بر دوره رشد گیاه اثر گذاری در مقادیر آب کشاورزی یخبندانهای شدید سیلاب ها، طوفان های شدید و خشک سالی ها نمود پیدا میکند این تغییرات تأثیر زیادی بر تولید محصولات کشاورزی از جمله گندم به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا گذاشته است. در این شرایط به منظور کاهش اثرات مضر تغییر اقلیم بر رشد و نمو گیاه تعیین مؤلفه های زراعی و مدیریتی میتواند نقش بسزایی در افزایش عملکرد محصولات کشاورزی داشته باشد.

تاریخ کاشت و تغییر اقلیم

از جمله عوامل مدیریت به زراعی که کشاورز میتواند جهت کاهش اثرات سوء تغییر اقلیم و تنشهای محیطی به کار گیرد تنظیم تاریخ کاشت است. با توجه به نوسان شدید عوامل آب و هوایی و اقلیمی فصل رشد در بسیاری از مناطق جهت تطابق تاریخ کاشت با شرایط اقلیمی زمان مناسب کاشت محصولات در نقاط مختلف باید مورد بررسی علمی مجدد قرار گیرد تاریخ کاشت مناسب از طریق انطباق مراحل رشد و نمو گیاه با نوسانات حرارتی خاک و هوا، طول روز تبخیر و تعرق بارندگی رطوبت هوا و سایر خصوصیات جوی شیوع آفات و بیماری ها علفهای هرز و غیره عملکرد کمی و کیفی محصول تأثیر می گذارد. بدیهی است

از معایب تهیه زمین به روشهای مرسوم خاک ورزیهای مکرر تردد زیاد با ماشینهای سنگین برای تهیه زمین و بی پناه گذاشتن خاک است که میتواند منجر به کاهش مواد آلی خاک تخریب ساختمان خاک تراکم خاک نابودی چرخه زیستی خاک و و مصرف آب بیش تر شود. برای نیل به کشاورزی پایدار استفاده از کم خاک ورزی یا بی خاک ورزی به عنوان یک راهکار عملی مطرح است. در این راستا باید با به کارگیری سامانه های زراعی نوین زمینه را برای تقویت آن به کار بگیریم و عواملی که باعث ناپایداری میشود را حذف کنیم از سویی با افزایش روزافزون جمعیت و متعاقب آن افزایش استفاده از منابع آب نیاز به استفاده از روشها و سامانه های صرفه جو در مصرف آب کشاورزی و استفاده از فناوریهای جدید برای تولیدات پایدار با مصرف آب کمتر بیش از پیش احساس میشود. همچنین بارش بارانهای موسمی و سیل آسا به

بی شک گندم یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی در دنیا و در کشورمان میباشد که به صورت دیم و آبی در مناطق مختلف با شرایط آب و هوانی کاملاً متفاوت کشت میشود. این محصول راهبردی به عنوان تامین کننده اصلی جیره غذائی نقش مهمی در وضعیت اقتصادی کشور دارد. سطح زیر کشت گندم دیم در استان ایلام بود هزار هکتار است و عملکرد متوسط آن ۱۱۰۰ کیلوگرم در هکتار می باشد. در عین حال عملکرد تولید کننده برتر

برقراری امنیت غذایی یکی از اصلی ترین ضرورتهای کشور به شمار می رود، به گونه ای که برخی از کارشناسان آن را از امنیت ملی نیز برتر دانسته اند. با توجه به وضعیت خاص یوم شناختی اکولوژیک) و جغرافیای سیاسی ژئوپلیتیک کشور ضروری است تا بیش از هر زمانی با اولویت بخشی و ارتقای جایگاه بخش کشاورزی که متولی اصلی تأمین امنیت غذایی بوده و بر اساس اسناد فرادستی دارای بالاترین جایگاه و اولویتهای ملی است به استحکام بیش از پیش نظام مقدس جمهوری اسلامی همت گماشته و از بروز یکی از اصلی ترین و زیانبارترین چالش های ملی یعنی کمبود مواد غذایی جلوگیری به عمل آید. سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی با همکاری سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی در راستای منویات مقام معظم رهبری و در جهت نیل به خود کفایی در تولید محصولات کشاورزی و رسیدن به امنیت غذایی اقدام به اجرای طرح ملی بسیج همگام با کشاورز کرده است. هدف از اجرای این طرح علمی سازی کشاورزی و تلاش در جهت کم کردن فاصله عملکردی میان کشاورزان نمونه و میانگین کشوری است. هم اکنون شمار قابل توجهی از کشاورزان هستند که با رعایت نکات فنی و استفاده از علم روز کشاورزی تا چند برابر میانگین کشوری عملکرد دارند که خود نشان دهنده وجود یک ظرفیت بسیار

چکیده

موزائیک رگه ای گندم از مهم ترین و زیانبارترین بیماری های ویروسی گندم در دنیاست.

درک درست از اپیدمیولوژی این بیماری در مدیریت آن نقش مهمی دارد. اپیدمیهای پی در پی در اوایل دهه هشتاد در استان فارس ضرورت شناخت ویروس عامل بیماری و راهکارهای کنترل را بیش از پیش نشان داد مطالعه گسترده روی مقاومت ارقام گندم نشان داد که ژنوتیپهای ارقام نیک نژاد و چمران، ارقام استار و فلات درجه مقاومت نسبتا بالایی دارند.

راهکارهای اجرایی که برای کنترل این ویروس توصیه

گندم یکی از محصولات مهم زراعی بوده و نقش مهمی در تغذیه انسان دارد. گندم دوروم دهمین محصول مهم زراعی در دنیا با تولید سالانه حدود ۳۴ میلیون تن است. این محصول ماده خام برای تهیه سمولینا، پاستا کوسکوس بلغور و چندین غذای دیگر سنتی در مناطق مدیترانه ای را فراهم می کند ماتینز مورنو و همکاران (۲۰۲۲) سطح زیر کشت گندم دوروم در ایران بین ۳۰۰-۴۰۰ هزار هکتار میباشد که بیشتر در مناطق معتدل و گرم کشور شامل استانهای گلستان لرستان کهگیلویه و بویر احمد، خوزستان فارس ایلام اردبیل کرمانشاه و برخی مناطق دیگر به صورت پراکنده واقع شده است محمدی و همکاران (۱۳۹۵ کیفیت گندم دوروم در صنعت و تغذیه اهمیت این محصول را روز به روز بیشتر می سازد تهیه ماکارونی عمده ترین نوع مصرف این محصول است. مصرف سرانه نان با افزایش تولید و مصرف فرآورده های مختلف صنایع ماکارونی سازی کاهش نشان میدهد.

علاوه بر این اختلاف قیمت گندم دوروم در بازارهای جهانی نسبت به گندم نان (حدود (۲۵) برخی از کشورها را بر آن داشته تا سطح زیر کشت و تولید این محصول را افزایش

چچم از جنس لولیوم (Lolium) و دارای سه گونه مهم سخت یا یکساله ( .. L. perenne ( و دائمی L temulentnom Lam ایتالیایی ،)rigidum Gaudin است. گونه چچم سخت مهمترین گونه ی خسارتزا در دنیا به شمار می رود. چچم سخت با نام محلی دیلار گیاهی تک لپه یکساله، علفی، از تیره گندمیان (Poaceae) از مهمترین گونه ی خسارتزا در گندم و جو بویژه در مناطق جنوبی ایران میباشد. مقدار خسارت آن بسته به شدت آلودگی تا ۷۰ درصد گزارش شده است.

این گونه به دلیل شایستگیهای منحصر به فرد از قبیل تولید زیاد بذر سبکی بذر خواب بذر بانک بذر دائمی سرعت رشد پنجه زنی زیاد قدرت رقابت زیاد کود پذیری و از سوی دیگر به دلایل ضعیف مدیریت زراعی از جمله کشت متوالی گندم و ساده کردن تناوب زراعی، استفاده از بدور خود مصرفی استفاده از کودهای دامی غیر پوسیده، ورود دام به عرصه های زراعی و ضعف بیشتر علف کشهای رایج در کنترل مطلوب این علف هرز به همراه استفاده بی رویه از علف کشهای با نحوه ی عمل مشابه سبب توسعه گسترش و مقاومت این گونه در زمینهای زراعی شده است.

با توجه به اهمیت مدیریت علف هرز چچم در مزارع گندم کشور نشریه حاضر به بررسی ویژگی ها و راهکارهای مدیریت این گونه پرداخته شده است.

• نوع رسانه : نشریه فنی
• موضوعات : آفات و بیماری ها زراعت
• نویسندگان : دکتر ابراهیم ممنوعی؛ دکتر مهدی مین باشی؛ دکتر مهدی مجاب؛ آقای محمدرضا کرمی نژاد؛ آقای امین آریافر؛ آقای ابوذر اسماعیلی؛ دکتر فرخ دین قزلی
• شابک: 
• موسسه / مرکز/ سازمان: موسسه تحقیقات گیاهپزشکی
• تاریخ انتشار: 1403

فرآوری بذر گندم از پنج مرحله اصلی تمیز کردن درجه بندی، ضد عفونی کردن کیسه گیری و انبار کردن تشکیل شده است. در هر یک از مراحل بالا بر حسب خواص فیزیکی بذر ناخالصی های مفید گندمهای غیر بذری و خرده دانه های گندم و غیر مفید ناخالصی های غیر از گندم از دانه های بذر جدا می شوند بر حسب ظرفیت تولید و فناوریهای مورد استفاده در کارخانه های فرآوری بذر برخی از مراحل اصلی بالا به چند زیر مجموعه و مرحله کاری تقسیم بندی میشوند تا عملیات مورد نظر با دقت بیشتری پیش رود و بذر با قوه نامیه حداقل ۸۵ درصد و خلوص فیزیکی بالاتر از ۹۸ درصد به دست کشاورز برسد ( اسروش (۱۳۸۹) یکی از مراحل اصلی برای تمیز کردن بذر گندم جداسازی بذرها بر اساس اختلاف جنس نوع اندازه و ابعاد دانه ها است (1978,Beckham .

برای این منظور از ماشین های پیش بوجاری و بوجاری به عنوان ماشینهای بوجاری دانه ها استفاده میشود و موارد غیر بذری شامل سنگریزه کلوخ کاه حشرات بذر علفهای هرز و نظایر اینها در کنار موارد بذر غیر قابل قبول مانند بذرهای چروکیده شکسته و کوچک از بذرهای قوی طی دو مرحله توسط این ماشینها جدا میشود ماشینهای پیش بوجار و بوجار بر اساس اختلاف ابعادی بین ناخالصی های گندم و بذر اصلی تمیز کردن را به انجام می رسانند در این نشریه اصول کار تنظیمات کاربردی و موارد رفع اشکال کاربرد ماشینهای پیش بوجاری و بوجاری بذر گندم به تفکیک توضیح داده شده است.