مقدمه

گندم با تأمین ۳۷ درصد از کالری و ۳۵ درصد پروتئین مورد نیاز افراد جامعه به عنوان غذای اصلی مردم کشورمان نقش مهمی در امنیت غذایی کشور دارد تغییرات اقلیمی چه به صورت کوتاه مدت و یا بلند مدت فعالیت های کشاورزی و امنیت غذایی را تحت تأثیر قرار میدهد اثر تغییرات اقلیمی بر تولید مواد غذایی به شکلهای مختلف از جمله تأثیر بر دوره رشد گیاه اثر گذاری در مقادیر آب کشاورزی یخبندانهای شدید سیلاب ها، طوفان های شدید و خشک سالی ها نمود پیدا میکند این تغییرات تأثیر زیادی بر تولید محصولات کشاورزی از جمله گندم به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا گذاشته است. در این شرایط به منظور کاهش اثرات مضر تغییر اقلیم بر رشد و نمو گیاه تعیین مؤلفه های زراعی و مدیریتی میتواند نقش بسزایی در افزایش عملکرد محصولات کشاورزی داشته باشد.

تاریخ کاشت و تغییر اقلیم

از جمله عوامل مدیریت به زراعی که کشاورز میتواند جهت کاهش اثرات سوء تغییر اقلیم و تنشهای محیطی به کار گیرد تنظیم تاریخ کاشت است. با توجه به نوسان شدید عوامل آب و هوایی و اقلیمی فصل رشد در بسیاری از مناطق جهت تطابق تاریخ کاشت با شرایط اقلیمی زمان مناسب کاشت محصولات در نقاط مختلف باید مورد بررسی علمی مجدد قرار گیرد تاریخ کاشت مناسب از طریق انطباق مراحل رشد و نمو گیاه با نوسانات حرارتی خاک و هوا، طول روز تبخیر و تعرق بارندگی رطوبت هوا و سایر خصوصیات جوی شیوع آفات و بیماری ها علفهای هرز و غیره عملکرد کمی و کیفی محصول تأثیر می گذارد. بدیهی است

گندم یکی از محصولات مهم زراعی بوده و نقش مهمی در تغذیه انسان دارد. گندم دوروم دهمین محصول مهم زراعی در دنیا با تولید سالانه حدود ۳۴ میلیون تن است. این محصول ماده خام برای تهیه سمولینا، پاستا کوسکوس بلغور و چندین غذای دیگر سنتی در مناطق مدیترانه ای را فراهم می کند ماتینز مورنو و همکاران (۲۰۲۲) سطح زیر کشت گندم دوروم در ایران بین ۳۰۰-۴۰۰ هزار هکتار میباشد که بیشتر در مناطق معتدل و گرم کشور شامل استانهای گلستان لرستان کهگیلویه و بویر احمد، خوزستان فارس ایلام اردبیل کرمانشاه و برخی مناطق دیگر به صورت پراکنده واقع شده است محمدی و همکاران (۱۳۹۵ کیفیت گندم دوروم در صنعت و تغذیه اهمیت این محصول را روز به روز بیشتر می سازد تهیه ماکارونی عمده ترین نوع مصرف این محصول است. مصرف سرانه نان با افزایش تولید و مصرف فرآورده های مختلف صنایع ماکارونی سازی کاهش نشان میدهد.

علاوه بر این اختلاف قیمت گندم دوروم در بازارهای جهانی نسبت به گندم نان (حدود (۲۵) برخی از کشورها را بر آن داشته تا سطح زیر کشت و تولید این محصول را افزایش